گزارش دبیر کمیته علمی شورای ملی نخود ایران از روند اجرایی طرح پژوهشی نخود در استان کرمانشاه با عنوان “طرح پژوهشی فرا تحلیل یافتههای علمی و بررسی میدانی علل کم بازدهی نخود استان کرمانشاه و رویکردهای پیشنهادی”
مهندس شهاب خوش خوی معاون فناوری پارک علم و فناوری کرمانشاه و عضو شورای ملی نخود ایران و یکی از…
مهندس شهاب خوش خوی معاون فناوری پارک علم و فناوری کرمانشاه و عضو شورای ملی نخود ایران و یکی از اعضای تیم پژوهشی این طرح در تشریح فرایند طرح پژوهشی مذکور چنین میگوید: طرح پژوهشی مذکور یک طرح پژوهشی و در عین حال توسعهای است که در زمینه کشاورزی، آب، محیط زیست و منابع طبیعی متمرکز است. مجری اصلی طرح مذکور دانشگاه رازی است دیگر اعضای تیم اجرایی این طرح پژوهشی پارک علم و فناوری کرمانشاه و معاونت تحقیقات دیم سرارود میباشد. طرح پژوهشی مذکور با حمایت مادی و معنوی و سفارش سازمان جهاد کشاورزی استان و شورای ملی نخود ایران از سال گذشته انجام شده و در حال حاضر طرح در مرحله آنالیز دادههای جمع آوری شده میباشد.
در ادامه مهندس خوش خوی یکی از اعضای تیم پژوهشی مذکور در خصوص بیان مسئله پژوهش توضیح داد: حبوبات بعد از غلات به عنوان مهمترین منبع غذایی جایگاه ویژهای در رژیم غذایی مردم جهان دارد. در میان حبوبات نخود یکی از مهمترین گیاهان خانواده حبوبات به شمار میرود. دانه نخود در جیره غذایی انسان به ویژه در برنامه غذایی طبقات کم درآمد جامعه نقش مهمی دارد. نخود دارای ۲۲-۱۸ درصد پروتئین ۵۸-۵۰ درصد نشاسته ۱۰/۲- ۳/۸ درصد چربی مخصوصاً اسیدهای چرب غیر اشباع و مقادیر متنابهی ویتامین دارد بنابراین نخود دارای فواید تغذیهای بالایی بوده و ممکن است در درمان بیماریهای قلبی و عروقی، دیابت نوع ۲ و بیماریهای گوارشی هم نقش داشته باشد.
این گیاه غالباً در مناطق خشک و نیمه خشک جهان در بیش از ۵۰ کشور جهان کشت میشود که در این مناطق نخود تحت تاثیر انواع تنشهای زنده و غیر زنده از جمله تنش خشکی و گرما در مراحل مختلف نمو قرار میگیرد و در عین حال به تولید اقتصادی هم در بیشتر مواقع میرسد.ایران هم یکی از کشورهایی است که به کشت این محصول با ارزش غذایی بالا پرداخته است.
مهندس شهاب خوش خوی عضو شورای ملی نخود ایران اضافه کرد: در ایران طبق آمارنامه کشاورزی سال ۱۴۰۰ در سال زراعی ۹۹-۹۸ سطح برداشت شده کل محصولات حبوبات در سطح کشور ۸۱۵ هزار هکتار بوده که از این سطح میزان ۵۳۶ هزار هکتار آن به نخود اختصاص داشته است و از این میزان %۹۹ آن به صورت دیم و تنها ۵۳۶۹ هکتار ( یک درصد) آن به صورت آبی در ایران کشت شده است.
از نظر کل تولید در شرایط دیم، نخود سومین محصول زراعی در ایران است که در شرایط دیم کشت میشود. پنج استان در زمینه کشت این گیاه رتبه اول تا پنجم را در کشور دارند که استان کرمانشاه با ۴۳ درصد از این میزان رتبه اول کشت را به خود اختصاص داده است.
با توجه به مطالب ذکر شده علی رغم سطح زیر کشت بالای نخود در استان کرمانشاه و شناخته شدن استان به عنوان قطب اصلی نخود با کیفیت در کشور، میزان عملکرد نخود در اکثر اراضی این استان مناسب نیست. به نظر میرسد در سالهای آتی به دلیل تغییرات آب و هوایی مخصوصاً کاهش بارندگی با مشکلات جدی و عدیده ای روبرو خواهد شد. بنابراین تیم پژوهشی طرح مذکور بر آن شد که با انجام این طرح فراتحلیل تمامی نتایج تحقیقات انجام شده در استان و کشور در سالهای گذشته و همچنین با بررسیهای میدانی محققین این طرح با مراجعه به مزارع استان در شرایط کشت دیم و تعیین و رتبهبندی آنها به نتایج خروجی و عملی برای به دست آوردن عوامل موثر در کاهش پتانسیل عملکرد رقمهای مورد کشت در استان بر اساس میزان سهم هر یک دسترسی پیدا نماید و ان شاءالله خروجی این طرح پژوهشی منجر به ارائه راهکارهای عملیاتی برای افزایش کمی و کیفی این محصول در سطح مزارع استان و حتی منطقه گردد.
وی در ادامه توضیحات خود درباره اهداف طرح پژوهشی کاربردی و توسعه ای در استان کرمانشاه به بیان به موارد زیر پرداخت:
۱- تجزیه و تحلیل دادههای به دست آمده و مطالعه سایر تحقیقات صورت پذیرفته در زمینه نخود
۲- مشخص نمودن عوامل محدود کننده شکلگیری عملکرد دانه به صورت عملی در استان
۳- تعیین سهم هر یک از عوامل محدود کننده عملکرد نخود در کرمانشاه و دستهبندی دقیق آنها به صورت کلی و تفکیک شده در مناطق معتدل، سرد و گرم استان
۴- بررسی عوامل موثر و محدود کننده دستیابی به عملکرد کیفی نخود در مناطق معتدل،سرد و گرم استان کرمانشاه
در پایان این پژوهشگر رشته زراعت ابراز امیدواری کرد که انجام چنین طرح های پژوهشی منجر به افزایش کمی و کیفی و افزایش بهره وری محصولات کشاورزی خصوصا در حوزه دیم در استان گردد. ایشان از تمامی حامیان و پژوهشگران این طرح تشکر و قدردانی نمود.
روابط عمومی شورای ملی نخود ایران